صنعت، به تولید کالاها یا خدمات در یک اقتصاد گفته می شود.[۱] منبع اصلی درآمد یک گروه یا شرکت نشانه دهنده صنعت مربوطه است.[۲]
اگر تمام فعالیتهای اقتصادی که با تولید کالا و خدمات با استفاده از ماشینآلات و تجهیزات ساخته دست بشر سروکار دارند را به عنوان یک کل انگار کنیم، هرصنعت، زیرمجموعهای از این کل است که عده فراوانی از فعالیتهای مانند را دربرگیرنده میشود.
تعریف مهم برای صنعت: به مجموعهٔ تمام یگانهایی که در تولید، پخش یا مصرف یک فراورده یا یک بخش از فراوردههای مثل تکاپو میکنند، «صنعت» گفته میشود..
محتویات
۱ تعریف «صنعت»
۲ گروههای صنعت
۳ تقسیمبندی صنایع
۴ منابع
تعریف «صنعت»
در مورد تعریف دقیق «صنعت»، ناسازگاری نظرهای کثیری وجود دارد. صنعت دارای تعریفها و تعبیرهای متفاوتی است که براساس جایگزینپذیری فراوردهها، فرایند فرآوری و محدودههای گیتاشناختی ارائه شدهاند. مثلاً مایکل پورتر، صنعت را چنین تعریف میکند: «صنعت، عبارتست از گروه شرکتهایی که فراوردههای آنها جایگزین تقرب برای هم میباشند.»[۳]
گروههای صنعت
با پروا به تعریفهای گوناگونی که در مورد صنعت ارائه شدهاند، گروههای صنعتی ممکنست با به کارگیری روشهای گوناگونی در کنار یکدیگر تقسیمبندی شوند. برای نمونه گروههای صنعت تعریفشده در «بورس اوراق بهادار تهران» به شرح پایین میباشند:[۴]
استخراج زغال سنگ؛
کشاورزی، دامپروری و خدمات منوط به آن؛
استخراج کانههای فلزی؛
استخراج دیگر معدنها؛
نساجی؛
دباغی، پرداخت چرم و ساخت گونه ها پاپوش؛
فراوردههای چوبی؛
فراوردههای کاغذی؛
انتشار، چاپ و تکثیر؛
فراوردههای نفتی، زغال کک و سوخت هستهای؛
لاستیک و پلاستیک؛
فلزهای اساسی؛
ساخت فراوردههای فلزی؛
ماشینآلات و تجهیزات؛
ماشینآلات دستگاههای برقی؛
ساخت رادیو، تلویزیون، دستگاهها و وسیلههای ارتباطی؛
وسیلههای اندازهگیری، پزشکی و نورشناختی؛
خودرو و ساخت افزارهها؛
سایر وسیلههای ترابری؛
مبلمان و دیگرمصنوعات؛
قند و شکر؛
شرکتهای چندرشتهای صنعتی؛
فراوردههای غذایی و آشامیدنی بجز قند و شِکر؛
مواد و فراوردههای دارویی؛
فراوردههای شیمیایی؛
پیمانکاری صنعتی؛
رایانه و فعالیتهای وابسته به آن؛
خدمات فنی و مهندسی؛
انبوهسازی، املاک و مستغلّات؛
کاشی و سرامیک؛
سیمان، آهک و گچ؛
سایر فراوردههای کانی غیر فلزّی؛
سرمایهگذاریها؛
بانکها، مؤسسههای اعتباری و سایر نهادهای پولی؛
سایر واسطهگریهای مالی؛
ترابری، انبارداری و ارتباطات.
البته لازم به ذکرست که تقسیمبندی مذکور، الزاماً متداولترین گروهبندی صنایع نیست؛ مثلاً در بعضی متون، کاشی و سرامیک، سیمان، آهک و گچ و سایر فراوردههای کانی غیر فلزی درمجموع یک گروه به نام صنعت سرامیک یا کانی نافلزی را ساختن میدهند یا تمام گروههای مربوط به تهیهٔ غذا، در گروه صنایع غذایی پیمان میگیرند. همچنین علاوه بر موارد مذکور، صنایعی مانند صنعت گردشگری و صنایع دستی نیز در بعضی متون در ردیف گروههای صنعت قرار میگیرند.
تقسیمبندی صنایع
با توجّه به مشابهتهایی که به لحاظ فرایند تولید، شیوهٔ بازاریابی، شیوهٔ مدیریت، حجم سرمایه، گونه ماشینآلات باره استفاده، نوع موادّ اولیه ملزوم و غیره وسط گروههای متنوع صنعت وجود دارند، گروههای متنوع صنعت را میتوان از جنبههای گوناگون تقسیمبندی کرد. گرد از متداولترین طبقهبندیهای صنعت، طبقهبندی ارائه شده بدست تقسیم آمار سازمان ملل [۱] است که به اختصار طبقهبندی آیسیک نامیده میشود. در این طبقهبندی گروههای مختلف صنعتی تعریف شدهاند و فعالیتهای گوناگون در آنها طبقهبندی گردیدهاند. با این حال طبقهبندیهای دیگری برای صنعت نیز هستی دارد،